మంత్రి కేటీ రామారావు మున్సిపల్, పట్టణాభివృద్ధి శాఖ యొక్క వార్షిక నివేదిక 2022-23 మరియు అర్బన్ తెలంగాణలో మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధిపై పదేళ్ల (2014-2023) నివేదికను బుధవారం విడుదల చేశారు. ఈ సందర్భంగా మాట్లాడిన మంత్రి గత తొమ్మిదేళ్ళలో మున్సిపల్, పట్టణాభివృద్ధిలో తెలంగాణ రాష్ట్రం సాధించిన ప్రగతిని వివరించారు. మంత్రి కేటీఆర్ ప్రసంగంలోని కొన్ని ముఖ్యాంశాలు.
• పురపాలనలో ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్ గారి మార్గదర్శనంలో వచ్చిన నూతన పురపాలక చట్టం, పట్టణ ప్రగతి వంటి కార్యక్రమాల వల్లనే పట్టణాల అభివృద్ది సాధ్యం అయింది.
• ఎవరు అడగకున్నా మా చిత్తశుద్దితో, పారదర్శకంగా ఉండేలా ప్రతి ఎడాది నివేదిక విడుదల చేస్తున్నాం.
• పల్లెలు దేశానికి పట్టుగొమ్మలు అయితే పట్టణాలు దేశానికి అర్ధిక ఇంజన్లు
• రాష్ట్రానికి అదాయం 70 శాతం పట్టణాల నుంచే వస్తున్నది.
• అందుకే పట్టణాల్లో మౌళిక వసతులు కోసం అప్పు తీసుకొచ్చి, దాన్ని భవిష్యత్తు కోసం పెట్టుబడిగా పెడుతున్నాం
• రాష్ట్రంలోని అన్ని పట్టణాల్లో వచ్చిన మార్పును ప్రజలు గమనించాలి.
• గత 9 ఏళ్లలో మార్పు ఉందో లేదో చూడాలని ప్రజలను కోరుతున్నాను.
• ఇంకా పట్టణాల పురోగతి కోసం చేయాల్సిన పనులున్నాయి.
• పట్టణాల కోసం నిబద్దతతో పనిచేశాం కాబట్టే కేంద్రం కూడా గుర్తిచాల్సిన పరిస్ధితి కల్పించాం. అందుకే అనేక అవార్డుల, ప్రశంసలను ప్రత్యర్ధి అయిన కేంద్రంలోని ప్రభుత్వం కూడా ఇవ్వాల్సి వస్తుంది.
• నగరంలో ప్రజారవాణాను మెరుగుపర్చడం, మెట్రో విస్తరణ, బస్సుల ఎలక్ట్రిఫికేషన్, పాతబస్తీకి మెట్రో కనెక్టివిటీ, భవిష్యత్తులో నిరంతర నీటి సరఫరా, నాలాల మరమత్తు కార్యక్రమాల వంటి కార్యక్రమాలు చేపట్టాల్సిన అవసరం ఉంది.
• నగర పాలనలో ప్రజల భాగస్వామ్యం పెంచడం, వార్డు కమీటీలు ఏర్పాటు, స్వచ్ఛ బడి ఏర్పాటు, ప్రజలను కలుపుకొని పట్టణాలు రూపురేఖలు మార్చడం లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాం.
• ఐదుగురు కేంద్ర మంత్రులు మారినా నగరంలో ప్రజా రవాణాకు రక్షణ భూములుంటే ఇవ్వలేదు. ఒకటిన్నర ఎకరం కూడా ఇవ్వలేదు. శామీర్ పెట్, మేడ్చల్ వైపు డబుల్ డెక్కర్ స్కైవేలు కడతాం.
• మెట్రో రద్దీ పెరుగుతున్న నేపథ్యంలో కోచ్ లను పెంచేందుకు ప్రయత్నం చేస్తున్నాం.
• కంటోన్మేంట్ పైన నిర్ణయం తీసుకోవాల్సింది కేంద్రమే. మేము జీహెచ్ఎంసీలో కలపాలని కోరుతున్నాం.
• 111 జీవో రద్దు కోసం అన్ని పార్టీలు హామీలు ఇచ్చాం. మేము చేప్పినట్టే జివోను రద్దు చేశాం.
• జలమండలి ద్వారా జంట జలాశయాలు కోసం సివరేజీ ప్లాంట్లు నిర్మాణం చేస్తున్నాం.
• కొండపోచమ్మ నుంచి నగరానికి నీరు తీసుకువచ్చే అలోచన ఉంది. ఓఆర్ఆర్ రింగ్ మెయిన్ పూర్తి చేస్తాం. దీంతో నగరానికి నీటి రక్షణ వస్తుంది.
• రాష్ట్ర ప్రభుత్వం 2014-23 మద్య కాలంలో MAUD శాఖ ద్వారా హైదరాబాద్ మరియు రాష్ట్రంలోని ఇతర మునిసిపల్ పట్టణాలలో మౌళిక సదుపాయాలు మరియు అభివృద్ది నిమిత్తం రూ. 1,21,294 కోట్ల నిధులు వెచ్చించిoది.
• రాష్ట్ర ప్రభుత్వం 2004-14 మద్య కాలంలో వెచ్చించిన రూ. 26,211.50 కోట్ల కంటే 462.8% (4.62 నుండి 5 రెట్లు) అధికం.
• ప్రభుత్వం ఖర్చు చేసిన రూ. 1,21,294 కోట్లలో రూ. 1,11,360 కోట్లు (91.8%) రాష్ట్ర ప్రభుత్వ నిధులుంటే, కేవలం రూ. 9,934 కోట్లు మాత్రమే కేంద్ర ప్రభుత్వ నిధులున్నాయి. అవి కూడా రాజ్యంగబద్దంగా దక్కాల్సిన పథకాలకు అందిన తప్పనిసరి నిధులే. ప్రత్యేకంగా అందినవి ఏమి లేవు, ఒక్క పైసా కూడా అందినది లేదు.
• ప్రభుత్వం చేసిన ఈ వ్యయంలో అధిక భాగం GHMC పరిధిలో జరిగింది.
• ఇక్కడ 2004-14 కాలంలో గత ప్రభుత్వాలు వెచ్చించిన రూ. 4,636.38 కోట్లతో పోలిస్తే, 2014-23 మద్య కాలంలో వెచ్చించిన రూ. 44,021.99 కోట్లు దాదాపు 850% అధికం.
• గత కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వంతో పొల్చితే ఎనిమిన్నర రెట్లు ఎక్కువ.
• ఈ మధ్య కాలంలో GHMC ఒక ప్రణాళికా బద్ధంగా SRDP, CRMP, HRDC, SNDP లాంటి ప్రత్యేక వ్యవస్థలను ఏర్పాటు చేసి మౌళిక సదుపాయాల అభివృద్ధి కోసం ఈ నిధులను రాష్ర్టం ప్రభుత్వం ఇవ్వడం వల్లనే సాద్యమైంది.
• CDMA – 141 మునిసిపాలిటీలలో ఈ వృద్ది 361.40% (పట్టణ ప్రగతి కార్యక్రమం అమలు చేయడం వలన జరిగింది), HMWSSB లో 190%, TUFIDC లో 171% (పట్టణాలలో దాదాపు 7803 కోట్ల విలువైన మౌళిక వసతుల కల్పన చేపట్టడం జరిగింది), ఇక ప్రజారోగ్య శాఖలో (PHME) ఈ వృద్ది 1000% కంటే పైగా ఉంది (తాగునీటి పథకాల వల్ల).
• ఇలా అన్ని విభాగాల్లో గతంతో పొల్చితే గణనీయమైన గుణాత్మక మార్పు కనబడుతుంది.
• ఇక ఇతర శాఖల ద్వారా వచ్చిన పెట్టుబడి అంటే పవర్ (సబ్ స్టేషన్లు, ట్రాన్స్ఫార్మర్ల వృద్ది), ఆరోగ్య శాఖ (బస్తీ దవాఖానలు), రోడ్లు భవనాలు, విద్య, మాతా శిశు సంక్షేమం మొదలైనవి కలుపుకుంటే, తెలంగాణా పట్టణ ప్రాంతాలలో 2014-23 మద్య కాలంలో మరో రూ. 12,757 కోట్లు అదనంగా పెట్టుబడి పెట్టడం జరిగింది. దీనితో మొత్తంగా కనీసం రూ. 1,34,051.28 కోట్ల పెట్టుబడి పెట్టడం జరిగింది. ఇది సమీకృత మరియు ప్రణాళికాబద్ధ పట్టణాభివృద్ధిపై రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి ఉన్న నిబద్దతను తెలియపరుస్తుంది.
• మేము 2022-23 వార్షిక నివేదికను పట్టణ అభివృద్ధి మరియు దానిలో అనుబంధించబడిన అన్ని ముఖ్యమైన పథకాలు, లక్షణాలు, పురోగతి మరియు ప్రక్రియలపై సంగ్రహంగా రూపొందించడానికి ప్రయత్నించాము.
• పట్టణ ప్రాంతాల్లో ప్రభుత్వ ప్రధాన కార్యక్రమాలు, సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలు, ప్రధాన మైలురాళ్లు, అవార్డులు, ప్రశంసలు మరియు విజయాలు మరియు శాఖల వారీగా ప్రధాన కార్యక్రమాల సారాంశాన్ని సూచించే అన్ని ఫ్లాగ్షిప్ ప్రాజెక్ట్లను నివేదిక పేర్కొంది. పట్టణ ప్రణాళిక, వృద్ధి మరియు ప్రక్రియలపై మొత్తం దృక్పథాన్ని అందిస్తుంది.
ఒక ప్రత్యేకమైన చొరవతో, GHMCలోని మొత్తం 150 వార్డుల్లో వార్డు కార్యాలయాలను కొత్తగా ప్రారంబించాము. పరిపాలన ముఖ్యంగా ఫిర్యాదుల పరిష్కార యంత్రాంగాన్ని పౌరుల ఇంటి వద్దకే తీసుకువెళ్లేలా చూసేందుకు ఇది ఉద్దేశించబడింది.అన్ని పురపాలికల్లో ప్రతి వార్డుకు ఒక అఫీసర్ ను కూడా నియమిస్తున్నాం. ఎయిర్పోర్ట్ ఎక్స్ప్రెస్, రాయదుర్గం నుండి శంషాబాద్ ఎయిర్పోర్ట్లను అనుసంధానించే అన్ని సన్నాహక పనులు పూర్తయ్యాయి. ఈ పనులను చేపట్టడానికి HMRL టెండర్లను కూడా ఆహ్వానించింది. నగర మౌళిక సదుపాయాల కోసం అంకితమైన ప్రాజెక్ట్ ఆధారిత (SPVs) విధానం ద్వారా GHMC మరియు హైదరాబాద్ అర్బన్ అగ్లోమరేషన్ ప్రాంతాలలో అనూహ్యమైన మౌళిక వసతుల అభివృద్ధి జరిగింది.
స్ట్రాటజిక్ అర్బన్ రోడ్ డెవలప్మెంట్ (SRDP) కార్యక్రమం నగర ప్రదాన రవాణా మార్గాల్లో సంఘర్షణ-రహిత కారిడార్లను రూపొందించడానికి & సగటు వేగాన్ని గంటకు 15 నుండి 35 కి.మీలకు పెంచడానికి ఏర్పాటు చేయబడింది. మొత్తం (48) పనులు రూ. 8052.92 కోట్లతో ప్రారంబించగా వీటిలో 35 పనులు (19 ఫ్లైఓవర్లు, 05 అండర్ పాస్లు, 07 ROBలు/ RUBలు, ఒక కేబుల్ స్టేడ్ వంతెన మరియు 03 ఇతర పనులు) రూ. 3629.93 కోట్లతో పూర్తయ్యాయి. మిగిలిన (13) పనులు రూ. వ్యయంతో పురోగతిలో ఉన్నాయి. ఈ పథకం రెండవ దశ (ఫేజ్-II) లో 4422.99 కోట్లతో మరో 27 హై-ఇంటెన్సిటీ ఇన్ఫ్రా వర్క్ల ప్రణాళిక సిద్ధంగా ఉంది. ఈ పథకం యొక్క మొత్తం వ్యయం (సుమారు రూ. 12000 కోట్లు) పూర్తిగా సంస్థాగత/స్థానిక సంస్థల నిధుల నుండి పూరిస్తారు.
మేము 35 పనులు పూర్తి చేస్తే నగరంలో కేంద్ర చేస్తున్న రెండు పనులు కూడా చేయలేక పోతున్నారు. ఉప్పల్, అంబర్ పేట్ ప్లై ఒవర్ పూర్తి చేయలేక పోతున్నారు. మాకు అప్పచెప్పినా మేము ఇప్పటికే పూర్తి చేసేవాళ్లం. HRDCL అనే మరొక ముఖ్యమైన SPV ని 2017 లో లింక్ రోడ్ల అభివృద్ధి లక్ష్యం తో ఏర్పరచడం జరిగింది. కనెక్టివిటీ/మొబిలిటీని మెరుగుపరచడం, ప్రయాణ దూరాలను తగ్గించడం, ట్రాఫిక్ కార్యకలాపాలు మరియు రహదారి భద్రతను మెరుగుపరచడం మరియు ఆర్థిక వృద్ధికి దోహద పడటం దీని ముఖ్య లక్ష్యం. ఇప్పటి వరకు, 27.2 కి.మీ.ల పొడవున 25 మిస్సింగ్ లింక్ రోడ్ ప్రాజెక్ట్లు రూ. 323.67 కోట్లతో పూర్తిచేయగా మరో 12 పనులు 18 కి.మీ పొడవు & రూ. 191.25 కోట్లతో పురోగతిలో ఉన్నాయి. ఇంకా, 50 రోడ్లలో చేసే రూ. 1500 కోట్లతో ఫేజ్ III పనులకు పరిపాలన అనుమతి ఆమోదించబడింది. ఇది 2023-24లో చేపట్టబడుతుంది.
CRMP: హైదరాబాద్లోని 930 కిలోమీటర్ల ముఖ్యమైన ప్రధాన ధమనుల రోడ్లు (3 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ లేన్లు) గుర్తించి, ప్రైవేట్ ఇన్ఫ్రా ఏజెన్సీలకు 5 సంవత్సరాల పాటు నిర్వహణ నిమిత్తం ఓపెన్ బిడ్ ప్రక్రియ ద్వారా అప్పగించారు. రీ-కార్పెటింగ్, వాటర్ లాగింగ్, గుంతలు పూరించడం, లేన్ మార్కింగ్ వంటి అన్ని నిర్వహణ సంబంధిత సమస్యలను చూసుకోవడం తో పాటు రోడ్లను 24×7 మోటరబుల్గా ఉంచుతుంది. 2022-23 సంవత్సరంలో, మొత్తం 186.32 కి.మీ పొడవు రీ-కార్పెట్ చేయబడింది. ఇప్పటి వరకు, మొత్తం 810 కి.మీలు దాదాపు రూ.1125.67 కోట్ల ఖర్చు తో చేపట్టిన ఈ ప్రాజెక్టు ఫలితాల పట్ల ప్రజలు అనేక సందర్భాలలో సంతృప్తి వ్యక్తపరచడం జరిగింది. ఈ పథకాన్ని నమూనాగా తీసుకుని ముంబాయి కూడా అదర్శంగా తీసుకుంది. ఇదే పద్దతిని అనుసరిస్తున్నది
హైదరాబాద్లో 185 కంటే ఎక్కువ జలాశయాలు ఉన్నాయి మరియు కాలక్రమేణా, ఆక్రమణలు మొదలైన వాటి కారణంగా ఇంటర్కనెక్టివిటీ దెబ్బతింది. తద్వారా జరిగిన ప్రతికూల ప్రభావాలు 2020 వరదలలో కనిపించాయి, ఇందులో అనేక లోతట్టు కాలనీలు ముంపునకు గురయ్యాయి. హైదరాబాద్ మరియు దాని పరిసరాల్లో వరదల పరిణామాలను నివారించడానికి మరియు తగ్గించడానికి మరియు నష్టాలను తగ్గించడానికి, భారీ వర్షాలు / పట్టణ వరదల కారణంగా ప్రతికూలతను తగ్గించే లక్ష్యంతో తెలంగాణ ప్రభుత్వం వ్యూహాత్మక నాలా అభివృద్ధి కార్యక్రమాన్ని (SNDP) ఏర్పాటు చేసింది. అన్ని చెరువులకు స్లూయిస్ లను, తూములను అమర్చి వాటి నీటిని మేనేజ్ మెంట్ చేస్తున్నాం
తెలంగాణ ప్రభుత్వం రూ. GHMC మరియు పరిసర మున్సిపాలిటీలలో ఫేజ్-1 కింద 985.45 కోట్లతో చేపట్టిన 35 పనుల్లో 747.45 కోట్లతో సుమారు 46 కి.మీ పొడవున 24 పనులు పూర్తయ్యాయి మరియు 05 పనులు 15 జూలై 2023 నాటికి పూర్తవుతాయి. మిగతాబ్యా 06 లో పనులు పురోగతిలో ఉన్నాయి. మొత్తం 46 కిలోమీటర్లలో 37 కిలోమీటర్లు పూర్తయ్యాయి. SNDP కారణంగా మొత్తం 150 కంటే ఎక్కువ కాలనీలు ముంపు సమస్య నుండి ఉపశమనం పొందుతాయి. పరిసర మున్సిపాలిటీ ప్రాంతాలలో, రూ. 238 కోట్లతో చేపట్టిన 19 పనులలో 07 పనులు పూర్తయ్యాయి, మిగిలిన 12 పనులు పురోగతిలో ఉన్నాయి. మొత్తం 18కిలోమీటర్ల పొడవున 10 కిలోమీటర్ల పనులు పూర్తయ్యాయి.
సుంకిశాల ప్రాజెక్ట్: సుంకిశాల ఇంటెక్ వెల్ ప్రాజెక్టును రూ. 2215 కోట్లతో చేపట్టగా, ఇందులో 60% పూర్తయింది. ప్రాజెక్ట్ పూర్తయిన తర్వాత, రుతుపవనాల వరుస వైఫల్యాలు ఉన్నప్పటికీ, హైదరాబాద్ నగరానికి అత్యంత సురక్షితమైన నీటి సరఫరాను అందిస్తుంది. ఈ ప్రాజెక్టు నుంచి దాదాపు 60 టీఎంసీల నీటిని తీసుకోవచ్చు.
STP ల ప్రాజెక్ట్: రూ.3866 కోట్లతో 1259.5 MLD సామర్థ్యం గల 31 STPల నిర్మాణంతో మురుగునీటి మాస్టర్ ప్లాన్ అమలును చేపట్టడం జరిగింది. ఇప్పటికే కోకాపేట, దుర్గం చెరువు వద్ద 2 ఎస్టీపీలను ప్రారంభించారు. సెప్టెంబర్ 2023 నాటికి హైదరాబాద్ నగరంలో 100% మురుగునీటి శుద్ధి సౌకర్యం ఏర్పాటు చేయబడుతుంది.
ORR ఫేజ్-II నీటి సరఫరా నెట్వర్క్ ప్రాజెక్ట్: ORR phase-II లో ORR పరిసర ప్రాంతాలకు నీటి సరఫరా నెట్వర్క్ ప్రాజెక్ట్ రూ. 1200 కోట్లతో చేపట్టగా, దాదాపు 75 శాతం పనులు పూర్తయ్యాయి. ఈ ప్రాజెక్టు కింద 165 రిజర్వాయర్లు, 2900 కి.మీ పొడవు పైపులైన్లు వేస్తున్నారు. దాదాపు లక్ష కొత్త కనెక్షన్లు ఇవ్వనున్నారు. హైదరాబాద్ నగరంలోని పౌరులందరికీ 150 LPCD వద్ద నీటి సరఫరా అందించబడుతుంది.
20 KL ఉచిత నీటి సరఫరా పథకం: 20 KL ఉచిత నీటి సరఫరా పథకం కొనసాగుతుంది. ఈ పథకం కింద HMWSSB పరిధిలోని 11.5 లక్షల కుటుంబాలకు చెందిన 5.9 లక్షల గృహాలు లబ్ధి పొందుతున్నాయి. ఇప్పటి వరకు సుమారు రూ. 870 కోట్ల ప్రయోజనం ఈ పథకం కింద ప్రజలకు అందజేయబడింది.
వేస్ట్ టు ఎనర్జీ (WTE) – తెలంగాణలో ఇప్పటికే PPP మోడ్లో జవహర్నగర్లో రిఫ్యూజ్డ్ డెరైవ్డ్ ఫ్యూయల్ (RDF) నుండి వేస్ట్ టు ఎనర్జీ (WTE) ఆధారంగా నడుస్తున్న 20 MW ప్లాంట్ ఉంది. నాలుగు కొత్త ప్లాంట్లు (జవహర్నగర్లో రెట్టింపు సామర్థ్యంతో సహా) నిర్మాణంలో ఉన్నాయి. తెలంగాణా లో మార్చి 2025 నాటికి WTE నుండి 101 MW ఉత్పత్తి సామర్థ్యం చేరుకుంటుంది. తద్వారా రాబోయే మూడు దశాబ్దాలలో వచ్చే రోజువారీ వ్యర్థాలను పూర్తి స్థాయిలో వినియోగించుకోగలం. ఇది భారతదేశంలో మరే ఇతర నగరమూ చేయని ఘనత. అదనంగా, జవహర్నగర్లో 261 కోట్లతో ఆధునిక 2 MLD సామర్థ్యం గల లీచెట్ ప్లాంట్ పూర్తిగా పని చేస్తోంది. సంవత్సరానికి 200 కోట్ల ఎరువులను తయారు చేస్తున్నాం. ఇంకా, 9 క్లస్టర్ల క్రింద 123 యుఎల్బిల లెగసీ వ్యర్థాల బయో-మైనింగ్ చేపట్టడం జరిగింది. అదనంగా, అన్ని మున్సిపాలిటీలలో FSTP లు చేపట్టబడ్డాయి. వాటిలో 25 సిద్ధంగా ఉన్నాయి మరియు మిగిలినవి మార్చి 2024 నాటికి సిద్ధమౌతాయి.
TUFIDC నిధులు మరియు పట్టణ ప్రగతి కింద కొత్తగా ఏర్పాటైన మున్సిపాలిటీలతో సహా అన్ని పట్టణాల్లో భారీ మౌలిక సదుపాయాల పనులు చేపట్టబడ్డాయి. తద్వారా రోడ్లు, సెంట్రల్ మీడియన్లు, పట్టణ మిషన్ భగీరథ కింద తాగునీటి సౌకర్యాలు, పార్కులు మరియు ప్రజా సౌకర్యాలలో మొత్తం మెరుగుదల. అన్ని పట్టణ స్థానిక సంస్థలలో చూడవచ్చు. 45 ULBలను ODF++గా ప్రకటించగా, మరో 70 ODF+ ULBలుగా ప్రకటించబడ్డాయి మరియు తెలంగాణ రాష్ట్రం సంవత్సరానికి GOI నుండి SBM కింద గరిష్ట అవార్డులను పొందింది. అలాగే, PMSVANIDHI పథకం కింద దేశం లో మొదటి 10 ర్యాంక్లను తెలంగాణనే సాధించింది.
ఇంటిగ్రేటెడ్ వెజ్ మరియు నాన్ వెజ్ మార్కెట్లు 139 యుఎల్బిలలో చేపట్టబడ్డాయి, వాటిలో 128 నిర్మాణంలో ఉన్నాయి మరియు 2023-24లో పూర్తవుతాయి. ఇంకా, రాష్ట్రం లోని అన్ని పట్టణాలలో 156 వైకుంధమాముల పనులు జరుగుతున్నాయి. ఆధునిక ధోబి-ఘాట్ కోసం 124 పట్టణాలలో స్థలాలను గుర్తించి నిర్మాణాలు ప్రారంభించాం. ప్రతిష్టాత్మకమైన ‘AIPH వరల్డ్ గ్రీన్ సిటీ అవార్డ్’, గ్రీన్ యాపిల్ ఎన్విరాన్మెంట్ అవార్డులు మరియు PMSVANIDBHI కింద అన్ని మొదటి ర్యాంక్లు మరియు SBM ఆధ్వర్యంలో చాలా అవార్డులు సహా అనేక అవార్డులు రావడం పట్టణ తెలంగాణలో జరుగుతున్న పనులకు నిదర్శనం.